Kondansatörler
yapi itibari ile iki iletken plaka arasina bir yalitkan maddenin konulmasi ile
olusan devre elemanlaridir. Kullanilan yalitkan maddenin türüne göre (hava,
mika, seramik vb.) kondansatör isim alir. Devrelerde genellikle filtre elemani
olarak veya sarj ve desarj özelligi kullanilir. Alternatif akimlari dogru akima
çevirmek için kullanilan hayati elemanlardan biridir. AC akimin pozitif aninda
sarj olur, AC akimin sifira düstügü ve negatif aninda ise üzerindeki yükü
kulanarak bu farki kapatir ve çikista diger devre elemanlarininda (diyot vs.)
yardimi ile DC akim elde edilir.
Ölçüm birimi Farat’tir ve Mikrofarat (mF), Pikofarat (pF), Nanofarat (nF) gibi alt katlari vardir. Genellikle mikrofarat ile gösterilen türleri elektrolitik kondansatör olarak adlandirilir ve arti,eksi kutuplarina sahiptir. Uygun voltajda ve yönde bir gerilim uygulanirsa bu degere sarj olur ve üzerinde tutar. Degeri ne kadar yüksek olursa o kadar uzun süreli bir sarja sahip olur. Pikofarat ve nanofarat degerliler ise genellikle arti-eksi kutuplari bulunmaz. Bunlara mercimek kondansatör denilmektedir. Sekil itibari ile bir mercimegi andirir.
Kondansatörlerin degerleri çogunlukla üzerine dogrudan yazilir.
Elektrolitik kondansatörlerde deger açik bir sekile üzerine yazilir. 100 Mfd gibi. Ayrica hangi ucun arti hangi ucun eksi olduguda açik bir sekilde belirtilir. Bunlarinda yaninda yine anlasilir bir sekilde maximum kaç volt ile çalisabilecegide yazilmaktadir.
Mercimek kondansatörlerde ise bazi rakam kodlamalari kullanilir. Üzerinde 104, 472, 223 152 gibi degerler olan kondansatörlerde ilk iki rakam dirençlerde oldugu gibi sayiyi son rakam ise çarpani verir. Çikan sonuç pF’dir.
104
= 10 x 104 = 100.000 pF = 100nF olarak bulunur.
Bazilarinda ise 4n7, 3p3, 100n gibi degerler yazilir. Buradaki harfler kondansatörün birimini verir. p = Pikofarat, n = Nanofarat gibi. 100n = 100 nF. Eger bu harfler rakamlarin arasina yazilmis ise o zaman bu harf hem birimini hemde ondalik degere sahip oldugunu gösterir. 8n2 = 8.2 nF gibi.
Bir diger kodlama türüde .47, .068, .0056 gibi kodlamalardir. Burada sayilarin bas tarafinda bulunan nokta (.) isareti ondalik deger tasir ve gerçekte .47 = 0.47 anlamindadir. Çikan deger mF’dir. .0056 = 0.0056 mF = 5.6 nF olarak okunur.
Kondansatörlerde de aynen dirençlerde oldugu gibi seri ve paralel baglanti durumu vardir. Ancak burada hesaplamalar dirençlere göre tam ters olarak yapilir. Yani seri bagli kondansatörler paralel bagli dirençleri gibi hesaplanirken, paralel bagli kondansatörler seri bagli dirençler gibi hesaplanir. Paralel bagli kondansatörlerde sonuç tüm kondansatörlerin degerlerinin toplanmasi ile bulunur.
Bazilarinda ise 4n7, 3p3, 100n gibi degerler yazilir. Buradaki harfler kondansatörün birimini verir. p = Pikofarat, n = Nanofarat gibi. 100n = 100 nF. Eger bu harfler rakamlarin arasina yazilmis ise o zaman bu harf hem birimini hemde ondalik degere sahip oldugunu gösterir. 8n2 = 8.2 nF gibi.
Bir diger kodlama türüde .47, .068, .0056 gibi kodlamalardir. Burada sayilarin bas tarafinda bulunan nokta (.) isareti ondalik deger tasir ve gerçekte .47 = 0.47 anlamindadir. Çikan deger mF’dir. .0056 = 0.0056 mF = 5.6 nF olarak okunur.
Kondansatörlerde de aynen dirençlerde oldugu gibi seri ve paralel baglanti durumu vardir. Ancak burada hesaplamalar dirençlere göre tam ters olarak yapilir. Yani seri bagli kondansatörler paralel bagli dirençleri gibi hesaplanirken, paralel bagli kondansatörler seri bagli dirençler gibi hesaplanir. Paralel bagli kondansatörlerde sonuç tüm kondansatörlerin degerlerinin toplanmasi ile bulunur.
Saglamlik
Kontrolü :
Elektrolitik kondansatörler ohm metre ile pek hassas olmasada ölçülebilirler. Ohm metrenin ölçü uçlari kondansatörün uçlarina rastgele baglanir. Bu durumda ohm metrenin ibresi önce aniden yükselir daha sonra yavas yavas düsmeye baslar. Uçlar ters çevirildiginde de ayni sekilde olmalidir. Büyük degerli kondansatörler (470 mF’dan büyük olanlar) ohm metrenin X1 kademesinde, küçük degerli kondansatörler ise (470 mF’dan küçük olanlar) ohm metrenin daha yüksek kademelerinde ölçülürse daha iyi sonuç alinir. Eger ölçü aleti hiç sapmiyorsa veya saptiktan sonra yerinde kaliyorsa kondansatör arizalidir. Eger kondansatörde bir sizinti varsa yani kismen arizali ise ibre sapar fakat düsmeye basladiginda tam sifira kadar inmez belli bir yerde kalir. Bu durumda bu kondansatör pek güvenilir degil demektir.
Elektrolitik kondansatörler ohm metre ile pek hassas olmasada ölçülebilirler. Ohm metrenin ölçü uçlari kondansatörün uçlarina rastgele baglanir. Bu durumda ohm metrenin ibresi önce aniden yükselir daha sonra yavas yavas düsmeye baslar. Uçlar ters çevirildiginde de ayni sekilde olmalidir. Büyük degerli kondansatörler (470 mF’dan büyük olanlar) ohm metrenin X1 kademesinde, küçük degerli kondansatörler ise (470 mF’dan küçük olanlar) ohm metrenin daha yüksek kademelerinde ölçülürse daha iyi sonuç alinir. Eger ölçü aleti hiç sapmiyorsa veya saptiktan sonra yerinde kaliyorsa kondansatör arizalidir. Eger kondansatörde bir sizinti varsa yani kismen arizali ise ibre sapar fakat düsmeye basladiginda tam sifira kadar inmez belli bir yerde kalir. Bu durumda bu kondansatör pek güvenilir degil demektir.
0 yorum:
Yorum Gönder