Bilgi Paylaşıldığında güzeldir

Hazır Devreler

Her Türden Devreler indirebileceğiniz bölümler

Hazır Proteus Devreleri

İsis proteusta yapılmış hazır devre ve dosyaları

Kontrol Yazılımları

Çeşitli Cihazları Bilgisayar veya cepten kontrol edebileceğiniz yazılımlar

Araştırma Geliştirme Bölümü

Bu bölümde Çeşitli Cihazların Performansını Üst Düzeye Çıkarma Denemelerine Yer vereceğiz

This is default featured slide 5 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

25 Şubat 2013 Pazartesi

Pic Programlamaya Giriş



    Her mikro denetleyici farklı özelliklere sahiptir. Bu özellikler genelde işlemciye ait data sheetlerden öğrenilmektedir. Bu nedenle data sheet okumayı alışkanlık haline getirmeniz gerekiyor. Lisan bilmesenizde özellikler kısmına göz atmayı ihmal etmeyin. Genel yazı formatı içinde o işlemcinin ne gibi özellikleri olduğunuda kolaylıkla anlayabilirsiniz.
   Her işlemcinin belirli sigorta ayarları vardım. Bu ayarları mutlaka programın en başına yerleştirmeyi ihmal etmeyiniz.
  İşlemcilerin pek çoğunda default (ön tanımlı) olarak ayarlanmış özellikleri bulunur. Bunların başında A portunun analog Ya da Komparatör özelliklerinin olması gelir. Söz konusu pinlerin digital giriş çıkış olarak kullanılabilmesi için mutlaka programın başında bu pinleri için gerekli komut verilmelidir.   
   Programlarınızın baş kısmına mutlaka çalışma frekansını Ya da kristal frekansını veriniz. Define OSC 4 , ya da Define OSC 10 şeklinde verilen bu komutu programın başına sigorta ayarlarından sonraki satıra yerleştiriniz. Pek çok basic komutu zaman bazlı çalışır. Bu komutu verirseniz derleyici o komutları OSC frekansına göre ayarlar. Değilse default değeri esas alır. Buna dikkat edilmesi gerekiyor.
    Son olarak devrelerin çalıştırılmasında dikkat edilmesi gerekenleri belirtmek istiyorum.
Pek çok foruma bakarsanız simulasyonda çalışan ama gerçekte çalışmayan programlardan bahsedildiğini görürsünüz. Tabiiki bunların sebepleri vardır.

Simulasyon programlarının bazı varsayımları vardır. Nedir bunlar derseniz;

Devreye besleme voltajı bağlı olduğunu varsayarlar. Dolayısıyla gerçek devrede uygun bir besleme voltajınız yok ise devreniz çalışmayacak ancak simulasyonda çalışacaktır.


Pic ler özel bir durum yok ise genelde 5V ile çalışırlar. Voltajın fazla olması pici n bozulmasına sebep olabilir. Bu nedenle en azından bir voltaj regülatörü (7805) kullanılması devrenin selameti bakımından zorunludur. 7805 regülatör kullanılan devrelerde en fazla 100-200 ma akım çekilebilir. Regülatör 1000 ma akıma dayanacak şekilde üretilmesine rağmen besleme giriş voltajın yüksek olması ve 200 ma den fazla akım çekilmesi regülatörün aşırı ısınmasına sebep olur ve sonuçta bozulmaya kadar gidebilir bu durum. Yapılan büyük hatalardan biriside devrede yer alan ışık lamba vs gibi akım çeken elemanların beslemesinide 7805 üzerinden yapılmasıdır. Bu şekilde besleme yapmamaya özen gösterin ve bu gibi akım çeken elemanları direk trafo voltajından beslemeye çalışın. Bunun için akım sınırlama direnci kullanmayada özen gösterin.
   İllaki regülatörden besleme yapmanız gerekiyor ise LM2575 Ya da LM2576 gibi anahtarlamalı regülatörler kullanın.
   Simulasyon programları, işlemcilere kristal ya da rezonatör bağlanmış kabul ederler. Bunları bağlamasanızda devreyi çalıştırırlar. Halbuki gerçek devrenizde bu elemanları bağlamanız Ya da programda dahili osilatör seçeneklerinden birini seçmiş olmanız gerekir. Bu nedenle devrelerinizin kristal Ya da rezonatör bağlantılarını kontrol etmelisiniz.
   Her pic in bir MCLR denilen reset bacağı bulunmaktadır. Pic in çalışabilmesi için bu bacağın HIGH olması gerekiyor. Bu nedenle söz konusu bacak bir dirençle (1K-10K arası) +5V ta bağlanır. Simulasyon programları bunuda bağlı kabul edebilir. Bu nedenle bu bağlantını yapıldığından emin olmanız gerekiyor. Bazı pic lerde söz konusu bacak iptal edilerek MCLR özelliği kaldırılabilir. Böylece söz konusu pin yalnızca bir giriş pini olarak kullanılabilir. MCLR pinleri çıkış olarak kullanılamazlar bunu unutmayın.

Bu özellik yalnızca bazı piclerde vardır. Mesela 12F675 – 16F628 – 16F88 gibi.

Gerçek devrlerde besleme voltajının stabil olması gerekir. Voltajdaki iniş ve çıkışlar ile bir takım parazitler sürekli olarak picin restelenmesine yol açar. Bu hususa dikkat etmek ve besleme devresine özen göstermek gerekir.
   Ayrıca pic in besleme bacaklarına en yakın bir yerde 100nf kondansatör bağlanması hayat kurtaran bir tedbir olarak akılda tutulmalıdır. Bu kondansatör yalnızca bir filtre görevi görmez ve CMOS çalışan pic pinlerinde yer alan Cmos transistörlerin doğru çalışmasına yardımcı olur.
  Besleme devrelerinde genelde 5V un en azından 3 V üzerinde bir giriş voltajı seçmeye çalışmalısınız. Bu sizin regülatörünüzün boşuna ısınmasını engeller. Besleme katında yeterince filtre kondansatörü kullanmaya özen gösterin.
   Pic 5V ile çalıştığı için bacaklarına gelen voltajında 5V tu aşmaması istenir. Aşan durumlarda ilgili pic pini arızalanacak Ya da pic tamamen bozulacaktır. Bunu unutmayın. Şayet 5V dan daha yüksek giriş voltajlarınız var ise mutlaka bir opto izolatör (4N35 gibi bir optocoupler) kullanın Ya da bir gerilim bölücü yaparak gelen voltajın Hiçbir şekilde 5V tu aşmamasını sağlayın.

11 Şubat 2013 Pazartesi

Bipolar,unipolar ve diğer step motorlar

Bipolar step motorlar
faz başına tek sargı düşen motorlara denir. Sargıdaki akımı ters yöne döndürmek için manyetik kutbu ters yöne döndürmek gereklidir. Bipolar motorlar çift kutuplu olup, her iki yönden de akım akabilen motorlardır. Bipolar motorların genelde 4 ucu bulunur.



Sürme Tablosu
siyahkahverengituruncusarı
siyah-9.4infinf
kahverengi9.4-infinf
turuncuinfinf-9.4
sarıinfinf9.4-








Unipolar step motorlar; tek yönlü besleme olup, sadece tek yönde akım ileten motorlardır. 5 ve 6 kablolu çeşitleri vardır. 6 Kablolu çeşidinde 2 ortak uç bulunur. Bunlar genellikle birleştirilerek tek bir besleme ucu varmış gibi kullanılırlar.


Bipolar ve Unipolar Step motorları kıyaslarsak
Unipolar motorların kontrolü kolaydır.
Bipolar step motorda daha az bobin olduğundan dolayı daha kalın bobin kullanılabilir. Bu da motorun daha fazla akım çekerek yüksek torklarda çalışabilmesine olanak sağlar.
Ortak Ucun Bulunması     
Step  motorlarda genellikle 5 veya 6 kablo bulunur. 5 kablolu step motorlarda bir, 6 kablolu step motorlarda ise iki kablo ortak uçtur ve bu uçlar kaynağın pozitif(+) kutbuna bağlanırlar.
Kaynağın pozitif (+) kutbuna bağlanacak ortak uçları ölçü aletinin ohm kademesini kullanarak bulmak mümkündür. Ölçü aleti ohm kademesinde iken step motorun bobin uçlarına bağlı kablolar arasındaki direnç ölçülür. Step motorlar ister 5, ister  6 kablolu olsun tüm uçlar arasında eşit dirence sahip olan uç ortak uçtur.
6  Kablolu step motorlarda kablolar üçerli olarak iki grup şeklindedir. Her gruptaki bir kablo ortak ucu temsil eder. Ölçüm yapılırken her iki grup kendi aralarında ölçülerek ortak uç tespit edilir. Bu işlem için ölçü aleti ohm kademesinde iken ilk gruba ait üç kablo ayrı ayrı kendi aralarında ölçülür. Tüm uçlar arasında eşit direnç gösteren uç, ortak uçtur yada ölçüm sonucunda bütün dirençlerden sadece biri farklı ise o farklı olan uç ortak uçtur. Aynı işlem ikinci grup içinde tekrarlanır. Ölçüm sonucunda her iki ortak uca göre iki grupta da eşit direnç değerleri elde edilir. Bu dirençlerin değerleri her step motor için farklı olabilir. Step motorlara ait bobin kabloları farklı renklerle  temsil edilirler. Bu renkler 6 kablolu step motorlarda genellikle her grup için aynı şekilde tekrarlanır.

Step motorun ucunun bulunmasında dikkat edilecekler
a)      Ortak uçlara ait kablolar kaynağın pozitif (+) kutbuna bağlanır.

b)      Step motorun diğer herhangi bir ucu seçilerek şase uygulanır. Örneğin 1 numaralı bobin ucuna şase uygulanarak sabit bırakılır.

c)      Başka bir bobin ucu seçilerek şase potansiyeli uygulanır. Eğer step motor saat yönünde bir adım atıyor ise bu 2 numaralı kablodur.

d)      Motor saat yönünün tersinde bir adım atıyorsa bu 4 numaralı kablodur.

e)      Motor hiç hareket etmiyor ise bu3 numaralı kablodur.
Sonuç olarak step motoru saat yönünde döndürmek için ortak uca pozitif (+) ; 1,2,3 ve 4 numaralı kabloların bağlı olduğu bobinlere sırasıyla şase (-) potansiyeli uygulanmalıdır. Step motoru saat yönünün tersine hareket ettirmek için ise bobinlere 4,3,2 ve 1 sıralamasında enerji uygulanmalıdır





Step Motorları Sürmek 
Step motorları tek fazlı yada iki fazlı şekilde sürebiliriz. Tek fazlı sürerken; her bobine sırayla enerji verilerek dönmesi sağlanır. Bu yöntem genelde tek başına tercih edilmez çünkü iki fazlı sistem daha kullanışlı olup, “tam adım sürme” ve “yarım adım sürme” olarak ikiye ayrılır.
Tam adım sürme işleminde 4 uçtan belli 2 uç aynı anda enerjilendirilir. Bu tek fazlı sürmeye göre motorun torkunu 2 kat artırırken 2 kat daha fazla akım çekmesine neden olur.
Yarım adım sürme işleminde ise tek fazlı ve tam adım sürmedeki işlemler birlikte arka arkaya uygulanır. Bu şekilde 90 derecelik adım açısına sahip step motoru 45 derece döndürebiliriz. Bu yöntemle step motorlar çok daha hassas, kısa adımlarla döndürülebilir.
Aşağıdaki tablolar nasıl sürüldüğünü göstermektedir.



Sürme Tablosu
uni_run.JPG - 13.77kb


Step (adım) motor: Bobin uçlarına pals uygulandığında hareket eden adım motorlarına step motor denir. 




Step motorlar, ortada mıknatıs veya metalden oluşan rotor ile rotoru çevreleyen ve üzerinde elektromanyetik alan etkisi yaratarak gerilim indüklemesi meydana getiren bobinlerden oluşur. Bobin uçlarına belli bir sıraya göre gerilim uygulanarak motorun adım hareketi sağlanır.

Bu tip  motorlar genellikle özel dijital devreler ile mikroişlemci kontrollü devrelerde kullanılır. Step motor devresi bir sayıcı ile kontrol edilebilir. Devre girişine uygulanan pals sayısı kadar adım hareketi oluşur. Darbe pals, step motorun uçlarına belirli bir sırayla uygulanır. Aynı sargı ucuna birden fazla pals uygulanması durumunda rotor sabitlenir ve motor durur.

Step motorlar, sabit mıknatıslı (PM- Permanent Magnet), değişken relüktanslı (VR – Variable Reluctance) , hybrit ve lineer olmak üzere temel dört sınıfa ayrılır. Bunların dışında da değişik yapı ve özelliğe sahip step motorlar bulunur.

Step motorlar rotorlarının yapıldığı malzemeye göre sınıflandırılmaktadırlar
 Sabit mıknatıslı (PM) step motorlar Basit bir  sabit mıknatıs step motoru, en az dört kutuplu stator içinde dönen, iki kutuplu sabit mıknatıs yapıya sahip rotordan oluşur. Bu tip motorlar, düşük dönme gücüne sahip olduklarından yüksek hız istenen uygulamalarda kullanılmazlar. 

Değişken relüktanslı (VR) step motorlar:




Değişken relüktanslı step motorlar, sabit mıknatıslı step motorlardaki sabit mıknatıslı rotor yapısının yerine artık mıknatıslık özelliği göstermeyen dişli yapıya sahip yumuşak demirden yapılmış rotordan oluşur. Bu tip motorlar 5º -15º arasında orta adım derecesine sahip, düşük momentli ve yüksek ivmeli motorlardır. Değişken relüktanslı motorlar daha çok hafif yüklerde kullanılırlar.

Hybrit step motorlar:



İçinde sabit mıknatıs rotor bulunan değişken relüktanslı step motorlardır. Açık çevrim kontrol (Open Loop Control) uygulamalarında servo motorların aksine geri beslemeye ihtiyaç duymadan çalıştırılabilirler. Bu gibi özelliklerinden dolayı servo motorlara alternatif olarak tercih edilirler. Bu motorlar yüksek momentte, 0,5º-15 º arası küçük adım açılarına ve yüksek hassasiyete sahiptirler.



Lineer step motorlar:



Lineer step motorlarda motor mil hareketi dairesel olmayıp düz bir hat boyunca ilerler. 

Örnek Uç Bulma Yöntemi